آرشيو اسناد سازمان پيكار در راه آزادى طبقه كارگر

رفقاى عزيز، دست اندركاران سايت انديشه و پيكار، به انتشار آرشيو اسناد و مدارك سازمان هاى، مجاهدين خلق، مجاهدين م. ل و پيكار دست زده اند و براى اين كار مقدمه اى بر اين گنجينه نوشته اند. اميدوارم در دستيابى به بخشى از اسناد گذشته جنبش انقلابى كشورمان، اين مهم كاآمد باشد. آدرس اين سايت:

http://www.peykarandeesh.org/peykarIndex.html مى باشد.

بهروز جليليان

behrouzan@gmail.com

مقدمه اى بر آرشيو اسناد سازمان پيكار

انديشه و پيكار مسير فكرى، انتقادى و سياسى و انقلابى گذشته اى را كه به تشكيل سازمان پيكار و سرگذشت آن انجاميد بر عهده مى گيرد و خود را ادامۀ آن سنت انتقادى مى داند. از فرازها و فرودهاى آن طفره نمى رود و اسناد اين دورۀ ۱۶ ساله (۱۳۴۴ تا ۱۳۶۰) را كه بخشى از تاريخ جنبش ترقى خواهانه، مردمى و انقلابى و كمونيستى ايران است به تاريخ مى سپارد و در دسترس همگان قرار مى دهد، تا نه تنها براى خودش و كسانى كه در اين مسير طى طريق كرده اند، بلكه براى آيندگان و هر پژوهشگرى دستمايه اى باشد براى شناخت تاريخ؛ و چه بسا كمكى براى طرح هاى مبارزاتى نسل هاى آينده.

اين مسير در مرحلۀ نخست، با نقد رفرميسم جبهۀ ملى و نهضت آزادى و حزب توده آغاز مى شود و هسته هاى اولىۀ سازمان مجاهدين خلق ايران پس از ۱۵ خرداد ۱۳۴۲(و عمدتاً از ۱۳۴۴ به بعد)، به تدريج شكل مى گيرد. با دستگيرى بسيارى از كادرها و اعضايش در شهريور ۱۳۵۰ و اعلام موجوديت سازمان در ۲۰ بهمن همان سال؛ و با فعاليت سياسى و نظامى و تبليغى به عنوان يك نيروى اپوزيسيون «داراى برداشت مثبت، مترقى و انقلابى از اسلام» مطرح مى شود و طيفى از نيروهاى مخالف رژيم را نيز با خود همراه مى كند. اسناد اين دوره نشان مى دهد كه مجاهدين با چه ميزان فروتنى، اما با اراده و ابتكار و تصميم گيرى مستقل (چه از نظر ايدئولوژيك و چه از نظر سياسى) تلاش كردند راه مبارزۀ انقلابى و ضد امپرياليستى و ضد ارتجاعى را در چارچوب فرهنگ و دانشى كه داشتند، بپيمايند و چرا با وجود پايبندى ذهنى و عملى به «اسلام راستين» همّ و غمّ اساسى شان سياسى بود نه مذهبى؛ و چرا نظر آنان با آنچه به نام «روشنفكرى دينى»، «ملى ـ مذهبى» و «اصلاح در انديشۀ اسلامى» معروف شده تفاوت داشت و باز چرا دركشان از مبارزۀ مسلحانه با درك سازمان چريك هاى فدائى خلق نيز يكى نبود. كوتاه سخن اينكه گرايش سياسى مجاهدين، انقلابى بود و ضدامپرياليستى و معطوف به زندگى و سرنوشت زحمتكشان و بدور از انحصارگرى.

تا اينكه اكثريت سازمان در نيمۀ دهۀ پنجاه با نقد جوانب مهمى از انديشۀ گذشته و جدايى از مذهب و سمتگيرى به ماركسيسم ـ لنينيسم، مرحلۀ ديگرى از حيات و فعاليت را آغاز مى كند كه از جهاتى يعنى بينش فلسفى و سمتگيرى اجتماعى با گسست از گذشته همراه است و در مواردى ادامۀ همان سنت پيشين است. نام سازمان تغيير نمى كند و به «مجاهدين م. ل.» يا «بخش منشعب» معروف مى شود. نقد و ارزيابى از عملكرد اين دورۀ چهار ـ پنج ساله در سال هاى ۵۷ـ۵۶ طى نشستى از شوراى مسؤولين صورت مى گيرد و در اعلاميه اى به تاريخ مهر ۱۳۵۷ منتشر مى شود؛ دوره اى كه چند ماه قبل از قيام بهمن با انشعاب در سازمان و تشكيل «سازمان پيكار در راه آزادى طبقۀ

كارگر» و دو گروه «نبرد براى آزادى طبقۀ كارگر» و «اتحاد در راه آرمان طبقۀ كارگر» به پايان مى رسد. اسناد اين دوره نيز بر بسيارى از ابهام ها و تحريف هايى كه صورت گرفته پرتو مى افكند و پژوهندۀ علاقه مند را در شناخت مشكلات و دستاوردها و ناكامى هاى گذشته يارى مى دهد. اسناد منتشر شده و نشده اى كه ارائه خواهد شد نشان مى دهد كه مبارزۀ انقلابى و كمونيستى چقدر براى آن مبارزان در آن دوره امرى جدى تلقى مى شده است. چقدر خطرات را برخى به جان مى خريده اند و چنان كه اسناد مربوط به شرح حال مبارزان و شهدا نشان مى دهد چقدر در معرض نفرت جريانات «خودى!» و سركوب بى رحمانۀ رژيم شاه قرار داشتند. به ياد داريم نخستين زنى كه در تاريخ معاصر ايران به جرم سياسى، پس از شكنجه هاى بسيار اعدام شده يعنى منيژۀ اشرف زاده كرمانى و نيز آخرين اعدامى زمان شاه، يعنى محمد رضا آخوندى كه چند روز پيش از ديدار هىأت صليب سرخ و حقوق بشر از زندان، تيرباران شد، متعلق به اين سازمان بودند. كينۀ ارتجاعى رژيم جديد و وابستگانش هم به اين جريان انقلابى چپ نيازى به توضيح ندارد.

سازمان پيكار در راه آزادى طبقۀ كارگر چند ماه قبل از قيام بهمن ۱۳۵۷ فعاليت نوين خود را شروع مى كند. فعاليت هاى پيكار كه زير پرچم نوعى كمونيسم مستقل از قطب هاى جهانى و در راديكال ترين شكل خود در برابر رژيم جمهورى اسلامى آغاز مى شود (تحريم رفراندوم «آرى يا نه به جمهورى اسلامى» و...) تا اواخر سال ۱۳۶۰ ادامه مى يابد و با ضربات نظامى و پليسى و به ويژه با ضربه به مركزيت سازمان، خاموش مى شود. اين ضربات در جوّى فرساينده از اختلافات درونى رخ داد كه بررسى محتواى آن ها به عرصه هاى ژرفتر و مضامين بحران جنبش كمونيستى بر مى گردد. سازمان در زير سركوب هاى پياپى از يك طرف، و سست شدن پيوندهاى تشكيلاتى از سوى ديگر، فرصت دستيابى به راه حلى، حتى موقتى، نيافت و صدها كشته و صدها زندانى و نيز آوارگان بسيار در داخل و خارج به جا گذاشت. البته بايد توجه داشت كه سرگذشت سازمان پيكار جنبه هاى مشترك و مشابهى با سرگذشت كليهء نيروهاى مخالفِ رژيم دارد كه بايد همه را در كنار هم ديد و سنجيد. پيدا ست كه در اينجا قصد ما و امكان ما ارائۀ اسناد بازمانده از جريانِ مشخصى ست.

بارى، به رغم خاموشى، پژواك فعاليت ها و اهداف سازمان پيكار در جامعۀ ايران از بين نرفته و صحت نسبى مواضع آن به عنوان يك سازمان مبارز چپ و كمونيستى به محك تاريخ خورده است: تلاش پيكار در تقويت هويت نظرى چپ و استقلال آن، نفى مشى چريكى، سياست را از سياست بازى و از چانه زنى با حريف بيرون آوردن، آنهم در شرايطى كه طرح و دفاع از اين مواضع با مخالفت بسيارى از نيروهاى چپ همراه بود، موضوعاتى فراموش نشدنى ست. همچنين نفى و طرد رژيم جمهورى اسلامى در كليت و ماهيت طبقاتى و ايدئولوژيكش، نفى و افشاى رفرميسم، تأكيد بر اتكاء به مبارزۀ كارگران و زحمتكشان كه اكثريت جامعه اند، مخالفت مستمر با برقرارى ولايت فقيه، افشاى ماهيت ارتجاعى قانون قصاص، دفاع از حقوق برابر زنان با مردان، حمايت از حقوق اقليت هاى قومى و مذهبى، دفاع از آزادى انديشه و بيان، افشاى خيمه شب بازى اشغال سفارت آمريكا و گروگان گيرى، مقاومت جسورانه دربرابر «انقلاب فرهنگى» و بستنِ دانشگاه و تصفىۀ استادان و دانشجويان مخالف كه منجر به تظاهرات خونين اول ارديبهشت ۱۳۶۰ شد، ايستادگى و مخالفت سرسختانه با جنگ افروزى رژيم هاى ايران و عراق و جنگ ارتجاعى شان، افشا و عدم حمايت از آلترناتيوهاى ليبرالى كه در بنى صدر و نهضت آزادى و امثال آنها تجسم داشت و هشدار به سازمان مجاهدين و ديگران از افتادن به دام توهمات ليبرالى، افشاى آنچه به نام اردوگاه سوسياليسم وجود داشت و نيز افشاى مواضع حزب توده و و بعدتر مواضع سازمان فدائيان اكثريت؛ همين طور نقد برخى از مواضعى كه در سطح جنبش چپ و انقلابى مطرح مى شد، حمايت بى دريغ از مبارزات ضد استعمارى و ضدامپرياليستى خلق هاى خاور ميانه (به ويژه فلسطينى) و در سراسر جهان، اهتمام به هنر مقاومت و هنر پرولترى، هنر تئاتر در محلات توده اى، افشاى مواضع و زندگى تن پرورانه و عوامفريبانۀ روحانيون و مراجع تقليد. همچنين جسارت انتقاد از خود و تغيير يا اصلاح نظرات اعلام شده و نيز برگزارى دوكنگرۀ سازمانى (در اسفند ۵۷ و شهريور ۵۹).

در اسنادى كه ارائه مى شود علاوه بر نقاط قوت در آن شرايط تاريخى، از ضعف ها و نقائص تاريخى و اشتباهات تئوريك و عملى جمعى و فردى كه در هرسه دورۀ مجاهدين، مجاهدين م. ل. و پيكار رخ داده نمونه ها و ردپاهايى هست كه امروز با دركى ژرفتر مى تواند فهميده شود و مورد نقد و آموزش قرار گيرد.

مراحل سه گانۀ ياد شده در غياب توجه به اسناد اصلى، مى تواند در معرض تحريف و بد معرفى شدن قرار گيرد، چنانكه گرفته است. اسنادى كه اسكن مى كنيم و در اختيار عموم قرار مى گيرد، مى تواند پژوهشگر بى غرض را در جريان نقاط قوت و ضعف اين جريان انتقادى سياسى انقلابى در هر سه دورۀ آن قرار دهد و قضاوت و درسى اگر در ميان باشد با آيندگان است.

انديشه و پيكار بخشى از وظيفۀ خود را ارائۀ اسنادى مى داند كه از اين كارنامه توانسته است گردآورد. اين كارنامه اى ست كه با انگيزه هاى نيرومند مبارزان هر سه دوره، و كار فشرده و سترگ و دليرانۀ كسانى نوشته شده كه غالباً با خون، و رنج زندان و زندگى مخفى، و فشار و عزلت هاى اجتماعى و سياسى آميخته بوده و نيز با شكيبايى انقلابى و كمونيستى، به اميد گشودن راه به سوى جامعه اى انسانى خارج از چارچوب سرمايه دارى و ابداع آينده اى ناشناخته به نام جامعۀ كمونيستى. ارائۀ اسناد اين دوره از چندين سال پيش شروع شده و علاوه بر آرشيو ۱۲۷ شماره از هفته نامۀ پيكار (روى CD) كه ۸ سال پيش منتشر كرديم، چندين كتاب و جزوه هم با تايپ مجدد (مانند كتاب «بيانىۀ اعلام مواضع سازمان مجاهدين خلق ايران، مهر ۱۳۵۴) يا به صورت اسكن شده، چه چاپى بوده است و چه خطى، همگى در ستون «آرشيو سازمان پيكار» روى سايت انديشه و پيكار در دسترس علاقه مندان است يا خواهد بود. اسنادى صوتى هم هست كه اگر از نظر فنى قابل استفاده باشد روى سايت خواهد آمد. اسناد هر سه دوره را جداگانه با آرم خاص هريك مى آوريم. از پژوهشگران خواهشمنديم اگر به موارد ناقصى برخوردند به ما اطلاع دهند تا در حدِ امكان در رفع آنها بكوشيم. هدف ما صرفاً فرهنگى نيست (هرچند اين به جاى خود مهم است)، بلكه بيشتر مبارزاتى ست. به گفتۀ ويكتورهوگو: پيكرها برخاك، اما ايده ها برپا است.

از طرف جمع تنظيم و انتشار آرشيو سازمان پيكار در راه آزادى طبقۀ كارگر

تراب حق شناس

۱۱ ارديبهشت ۱۳۸۸ برابر با ۱ مه ۲۰۰۹